Homepage
Alle plaatsen in Zuid-Holland
|
|
Het wapen van Geervliet
Geschiedenis
Beknopte geschiedenis van Geervliet
(tekst F.van Hoorn)
De eerste vermeldingen van Geervliet houden verband met de aldaar in 1179 gevestigde tol op de Bernisse,
een brede vaarweg die de eilanden Voorne en Putten van elkaar scheidde. Mogelijk was deze tol gevestigd
op een stelle of terp.
Inpoldering
Bij de inpoldering van het eilandje waarin Geervliet als woonplaats zou ontstaan heeft men een werkwijze
gevolgd die gangbaar was voor aan vaarwater gelegen opwassen. Men legde er een dijk om, die men ter
plekke van een grotere afwateringskreek in een boog rond die kreek liet lopen. Afwatering vond daarna
plaats door een sluis en de buitendijks gehouden kreek werd een bijna natuurlijke haven. Langs deze dijk
ontstond bebouwing, eerst aan de buitenzijde. Aan de binnenzijde was kaderuimte voor activiteiten die
betrekking hadden op de tol en bij uitbreiding op de zeehandel in het algemeen alsook de visserij. De
enkele bewaard gebleven oude tolrekeningen geven een idee van de veelheid en variatie van hetgeen werd
aan-, af- en doorgevoerd. Vanaf de hoefijzervormige dijk ontsloot een polderpad het achterliggend land.
Daaraan werd, op enige afstand van de haven, de aan de H. Maagd Maria gewijde kerk gebouwd, mogelijk in
eerste instantie als kapel behorend bij de naastgelegen Hof van Putten. Al in 1277 wordt de Geervlietse
parochie genoemd als bijdragende in de kosten van een van de kruistochten. Grond behorende tot die
heerlijke hoeve werd tegen jaarlijkse vergoeding in de vorm van kapoenen ter bebouwing uitgegeven. Deze
gesneden, gemeste hanen werden later door een geldswaarde vervangen. Er ontstond een stratenplan dat al
vermeld wordt in een kapoengeldenlijst van 1451 en dat nog altijd ongewijzigd aanwezig is: Kerckstraet,
Tollestraet, Sinte Anthonisplaetse, Molenstraet en Visschersziede. Het gaaf bewaard gebleven stratenplan
was een van de argumenten op grond waarvan Geervliet in 1975 tot beschermd stadsgezicht werd verklaard.
Verlanding van de Bernisse
Voornaamste oorzaak van het verval van wat in de wandeling bijna idyllisch 'het stedeke Geervliet' werd
genoemd was de snelle verlanding van de Bernisse. Veranderingen in de natuurlijke loop van vele
watergangen in dit gebied deden de breedte van deze eens zo machtige stroom vooral aan de Geervlietse
kant (in de binnenbocht) snel afnemen.
Polders als Oud- en Nieuw Hoenderhoek, Tolland, Guldeland, Rammeland en Noordeland worden terecht als
Bernissepolders aangeduid. Landhonger van de zijde van de agrariërs speelde bij deze inpolderingen
uiteraard ook een rol. De scheepvaart zocht zich inmiddels nieuwe wegen. Al in 1552 werd een wachthuis
van de Geervlietse tol geopend aan het Spui bij Hekelingen, waar al gauw het honderdvoudige aan tol
werd binnengehaald van wat er in Geervliet nog te innen viel. De haven moest inmiddels om nog
verbinding met het buitenwater te houden steeds worden verlengd en de getijden, die de haven op diepte
moesten houden, verloren zo hun effect. De kosten van de vele baggerwerkzaamheden, in die tijd nog
allemaal handwerk, werden hoger dan de baten van de haven. In 1602 was de Bernisse zo smal geworden dat
het veer uit de vaart werd genomen en tussen Geervliet en het Voornse Heenvliet een brug werd gelegd.
Een brugtol moest het verloren gaan van het oude veerrecht compenseren. Geervliet, ooit voorbestemd om
een handelsstad van betekenis te worden, werd een puur agrarische gemeenschap. Stadsboerderijen
ontstonden o.a. langs Tolstraat en Kerkstraat, met het huis aan de straat en de bedrijfsruimte langs de
Achterweg, nu Schoolstraat geheten. Ook aan de havenzijde, waar geen behoefte meer was aan kaderuimte,
werd gebouwd, wat kleinschaliger dan langs de buitenzijde van de Tolstraat. Als om het vergaan van de
oude glorie definitief af te maken verwoestte in 1743 een grote brand tientallen huizen en schuren, die
goeddeels op de oude funderingen werden herbouwd.
Bron: Stichting Oud Geervliet
Sinds 1 januari 1980 bestaat de gemeente Bernisse. Deze gemeente is in dat jaar gevormd uit de te
zelfder tijd opgeheven gemeenten
Abbenbroek, Oudenhoorn en Zuidland en delen van de gemeenten Geervliet
(inclusief Simonshaven) en Heenvliet.
Rond de haven is het een drukke bedoening.
Bakker Piet Ijzerman heeft
de broodkar gereed staan om de klanten te bedienen. Zijn dochters Jaan en Ploon houden de boel in de
gaten. Het huis van smid Arie van de Meer is nog niet verbouwd. In volle glorie staat de muziektent te
wachten op de muzikanten van de "Ruwaaard van Putten", Aan de twee meerpalen legde beurtschipper A. van
der Graaff zijn boot vast. Op de achtergrond staat het stadhuis.
Gelinkt van: http://www.gvrvp-spijkenisse.nl/fotos_eiland_putten.htm.
Bezienswaardigheden
Etsje van de molen in Geervliet
Eric Kerkvliet
Gelinkt van: www.exto.nl.
|
|