Reinout Scholten van Aschat in film Nooit meer slapen
14 april 2014
AMSTERDAM - Reinout Scholten van Aschat gaat de rol van Alfred Issendorf vertolken in de verfilming van de bestseller Nooit meer slapen
van Willem Frederik Hermans. Dit hebben producent KeyFilm en distributeur WildBunch maandag bekendgemaakt.
De regie is in handen van Boudewijn Koole, die eerder de internationaal bekroonde speelfilm Kauwboy maakte. De opnames van de
Engelstalige film, die onder de titel Beyond Sleep wordt uitgebracht, vinden komende zomer plaats in Noorwegen.
"Ik voel me zeer vereerd", aldus de acteur. "Het is een van de mooiste Nederlandse boeken die ik ken: een jongvolwassene die grip
probeert te krijgen op het leven. Het is een droomrol voor iedere acteur." Beyond Sleep moet in de loop van 2015 in première gaan.
Bron: BN De Stem <> 2013 Vervolg De 'collectie Hermans' zoekt nieuwe eigenaar
Typemachines Hermans verkocht
Toegevoegd: maandag 15 jul 2013
De 150 typemachines van wijlen W.F. Hermans blijven niet in Nederland. Minister Bussemaker van Cultuur heeft geen bezwaar tegen de
verkoop van de collectie aan een boekhandel in België.
Bussemaker schrijft aan de Tweede Kamer dat de collectie toegankelijk blijft voor publiek en dat de verzameling typemachines als een
geheel wordt verkocht.
De stichting die de collectie typemachines van de schrijver in beheer heeft, wil ze verkopen aan een boekhandel in Gent.
Nederlands taalgebied
De regeringspartijen probeerden de minister te overreden om de collectie voor Nederland te behouden. Er is een wet die Bussemaker die
mogelijkheid biedt, maar dat vindt de minister een veel te zwaar middel.
Ze wijst erop dat de schrijfmachines in het Nederlandse taalgebied blijven en dat Hermans, die sinds 1991 in België woonde, er ook een
eredoctoraat had.
Bron: NOS
11 juli 2013
Nationaal erfgoed verdwijnt binnenkort uit Nederland. Is dat erg?
Op donderdag 25 juli verdwijnt de typemachineverzameling van W.F. Hermans uit Nederland. Nu daar recentelijk Kamervragen over zijn
gesteld, geven een aantal experts de in hun ogen ideale locatie prijs. Vandaag in nrc.next een opiniestuk over de kwestie.
VERKWANSELING VAN NATIONAAL ERFGOED
In nrc.next vragen Roderick Nieuwenhuis en Toef Jaeger, medewerkers van de boekenredactie van NRC Handelsblad, zich vandaag af of wij in
Nederland nog wel weten hoe we met ons literair erfgoed moeten omspringen.
"Wij hebben, anders dan onze buurlanden, nauwelijks een traditie waarin de Grote Schrijvers worden geëerd met blijvende Verzamelde
Werken. Aan die van W.F. Hermans wordt weliswaar hard gewerkt, maar die van Gerard Reve (1923-2006) is alweer verramsjt. De werken van
diens broer Karel van het Reve konden alleen uitgegeven worden dankzij vrijwilligers en inzamelacties."
Uit een opmerking van PvdA-Kamerlid Jacques Monasch in dat stuk valt af te leiden dat het slordig omspringen met nationaal erfgoed ons
niet hoeft te verbazen:
"Wanneer je vraagt: waarop valt te bezuinigen, dan antwoorden mensen bijna altijd als eerste: kunst."
OP ZOEK NAAR DE IDEALE LOCATIE
In reactie op het opiniestuk geven enkele Hermanskenners in nrc.next aan wat in hun ogen de ideale locatie is voor de typemachines van
Hermans. Volgens Hermans-biograaf Willem Otterspeer moeten ze gewoon naar Groningen:
'Ik ken geen betere plek dan Groningen. Daar is Hermans begonnen als schrijver en hij schreef er veel van zijn beroemdere werken. Is het
meteen een Wiedergutmachung van die stad voor het maltraiteren van Hermans. Dat is de cirkel rond, vrede gesloten. Hoewel Hermans van
vrede sluiten niets moest hebben.'
Frans Janssen, jarenlang een goede vriend van Hermans, ziet twee mogelijke locaties:
'De eerste locatie waaraan ik denk, is het Letterkundig Museum in Den Haag. Nu weet ik dat die geen objecten meer willen. Een grote
typemachineverzameling wordt dus een lastig verhaal, denk ik. De Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam lijkt me ook
een mooie plek. Dan staat de collectie in Hermans' geboortestad.'
De halve Hermans
Twaalf delen zijn verschenen, er moeten er dus nog twaalf. Aan de volgende twee delen wordt hard gewerkt. Een van die volgende delen is
deel 16, met daarin Mandarijnen op zwavelzuur uit 1964 en het supplement daarop uit 1983. Deel 16 zal, vanwege het bijzondere karakter
van Mandarijnen op zwavelzuur – in eigen beheer uitgegeven knip- en plakboeken –, als facsimile in het grote formaat van de oorspronkelijke
verzamelbundels verschijnen en daarmee qua afmetingen afwijkend dus van de tot nu toe verschenen delen. Ook de delen 17 en 18 verschijnen
in dit formaat.
Bron: Willem Frederik Hermans Volledige Werken. 5 juli 2013 Vervolg De 'collectie Hermans' zoekt nieuwe eigenaar
AANKOOP LEIDT TOT VRAGEN IN NEDERLANDS PARLEMENT 160 typemachines W.F. Hermans naar Gent
donderdag 27 juni 2013, 03u00 Auteur: Karel Van Keymeulen
Gert Brauns stelt straks in zijn boekhandel de tikmachines, waaronder deze knalrode, tentoon.
FVV
De Gentse boekhandel Limerick, vlakbij het Sint-Pietersstation, won de slag om de 160 typemachines van de collectie van de Nederlandse
schrijver Willem Frederik Hermans. Dat leidde in Nederland tot hevige commotie. De tikmachines worden vanaf eind augustus in een zaaltje
achter in de boekhandel tentoongesteld. Boekhandelaar Gert Brauns kreeg de passie voor literatuur door een boek van Hermans.
Op de toonbank staat een knalrode elektrische IBM-typemachine. ‘Daarop schreef Willem Frederik Hermans de laatste 25 jaar van zijn leven’,
zegt Gert Brauns. Hij glundert. De heisa die in Nederland ontstond over het verhuizen van de collectie naar Vlaanderen noemt hij
‘mosterd na de maaltijd’.
Cultureel erfgoed
‘Het kan toch niet dat dergelijk cultureel erfgoed verhuist naar een boekhandeltje in Gent’, zei een Nederlandse parlementariër in de
Kamer. ‘De overeenkomst is getekend. Wij kopen de collectie voor 5.500 euro. Kennelijk had de voorbije twee jaar geen enkel Nederlands
museumpje interesse’, zegt Brauns fijntjes.
. . .
Bron: Nieuwsblad.be
Gentse boekhandel Limerick verbaasd over commotie typmachines Hermans
26 juni 2013 Sabine Kok
Boekhandel Limerick in Gent heeft met verbazing kennisgenomen van de ophef die in Nederland is ontstaan rondom de verhuizing van 150
typmachines van schrijver W.F. Hermans.
Drie Kamerleden hebben minister Bussemaker van OCW gevraagd of zij wil proberen de verzameling in Nederland te houden ‘om te voorkomen
dat ‘een uniek onderdeel van de nalatenschap van de Nederlandse schrijver naar België verdwijnt’.
Limerick-zaakvoerder Gert Brouns gaat ervan uit dat niet aan de afspraken zal worden getornd: ‘Alle papieren rondom de overdracht zijn
getekend en we hebben inmiddels de nodige investeringen gedaan om de typmachines te kunnen beheren en tentoonstellen, een van de
voorwaarden die aan de overdracht verbonden waren.’ Limerick wordt onder voorwaarden en tegen betaling van een bedrag van 5500 euro
nieuwe eigenaar van de collectie, die niet mag worden doorverkocht. De taxatiewaarde van de verzameling is 10.000 euro.
Brouns zegt alle commotie in opperste verbazing te hebben gadegeslagen. ‘Na de sluiting van museum Scryption in Tilburg in 2011 had de
verzameling van Hermans’ typmachines geen onderdak meer. Twee jaar lang is geprobeerd de machines ergens onder te brengen – in het
Letterkundig Museum, bij het Willem Frederik Hermans Instituut – niemand had interesse. En nu dan eindelijk een nieuw onderkomen is
gevonden, gaat men protesteren. Dat lijkt me rijkelijk laat.’
De Nederlandse Stichting Onterfd Goed ontfermde zich over de typmachines en ging op zoek naar een nieuwe eigenaar door literaire
instellingen en musea uit te nodigen een plan te ontwikkelen. Drie kandidaten bleven over: de stad Groningen, de Vlaamse kunstenaars
Stan Wannet en Geert Jonker en de Gentse boekhandel Limerick.
De jury, bestaande uit onder meer (oud-)bestuursleden van Scryption en Onterfd Goed, koos uiteindelijk voor het plan van Limerick: ‘De
jury apprecieert dit particuliere initiatief waaruit een grote passie blijkt. De jury gunt het de collectie te blijven zwerven van
particulier naar particulier en van passie naar passie. Een gemusealiseerde collectie keert terug naar de primaire context.’
Naast de drie Kamerleden Jacques Monasch (PvdA), Tjeerd van Dekken (PvdA) en Betty de Boer (VVD) hebben ook andere mensen zich met de
kwestie bemoeid. Jurylid-auteur Joep Schrijvers gooide olie op het vuur door Groningen in een tweet uit te maken voor ‘slechte
nationalistische verliezer’. Wim de Bie tweette over het juryrapport: ‘“Van passie naar passie…” Een jury die wartaal fabriceert mag
W.F. Hermans niet misbruiken.’
Brouns heeft er alle vertrouwen in dat de typmachines, zoals gepland, de derde week van juli gewoon naar Gent zullen komen. Het
programma van het inhuldigingsfeest op 31 augustus, een dag voor de geboortedatum van Hermans (1 september 1921), is inmiddels bijna
rond. Peter Terrin zal daar een van de sprekers zijn, evenals Dirk van Weelden, die een laudatio ter ere van de komst van de
schrijfmachines zal houden.
Bron: Boekblad
25 juni 2013 W.F. Hermans en de politiek
De overdracht van de typemachines van W.F. Hermans aan De Limerick in Gent is niet zonder gerommel verlopen, maar in een waar
Hermansiaans pandemonium. Onlangs publiceerde Rense Sinkgraven hier al een stukje over zijn misnoegen rond de toekenning, nu is de
politiek aan het woord. De NOS meldde al: 'Kamerleden Monasch, Van Dekken en De Boer hebben minister Bussemaker van Cultuur gevraagd of
zij mogelijkheden ziet om te voorkomen dat "een uniek onderdeel van de nalatenschap van de Nederlandse schrijver naar België verdwijnt".'
Wie weet hoezeer de politiek Hermans bij leven heeft getreiterd, kan dit bericht niet anders dan met verbazing lezen. Verbazing én
afkeer. Dat geneuzel over 'een uniek onderdeel' is mosterd na de maaltijd, maar die maaltijd heeft de politiek Hermans altijd onthouden.
Ik heb er bovendien nog eens over nagedacht, en vind dat de afwikkeling van het geheel keurig is verlopen. Groningen moest Hermans niet,
Nederland moest lange tijd weinig van Hermans hebben en een bedrijf dat die machines wil beheren, moet dat vooral doen.
Lees verder op de contrabas met links naar
de genoemde internetbijdragen.
"Behoud typemachines Hermans"
Toegevoegd: dinsdag 25 jun 2013, 18:18 Update: dinsdag 25 jun 2013, 18:33
Coalitiegenoten PvdA en VVD verzetten zich tegen de verkoop van een collectie van 150 typemachines van de overleden schrijver W.F.
Hermans aan een boekhandel in België.
Kamerleden Monasch, Van Dekken en De Boer hebben minister Bussemaker van Cultuur gevraagd of zij mogelijkheden ziet om te voorkomen dat
"een uniek onderdeel van de nalatenschap van de Nederlandse schrijver naar België verdwijnt".
Volgens de Tweede Kamerleden heeft de gemeente Groningen aangeboden om de typemachines tegen de vraagprijs over te nemen, zodat ze voor
een breed publiek tentoongesteld kunnen worden. W.F. Hermans woonde lange tijd in Groningen.
Erfgoedwet
Maar de stichting die de typemachines in beheer heeft, wil ze verkopen aan een boekhandel in Gent. De Kamerleden hopen nu dat
Bussemaker hier een stokje voor steekt. Ze hopen ook dat een nieuwe erfgoedwet die in de maak is, een bijdrage kan leveren aan het
voorkomen van soortgelijke situaties in de toekomst.
Bron: Nos.nl Halverwege de 'Volledige Werken' van W.F. Hermans
13-6-2013
Een mega-klus die gestaag vordert. Sinds 2005 worden in Den Haag bergen verzet voor de publicatie van de Volledige Werken van W.F.
Hermans. 24 banden zullen het worden, verdeeld over negen genres. Steeds 800 à 1000 bladzijden dik, steeds wetenschappelijk
verantwoord. Het nu verschenen deel 5 bevat Onder professoren en Uit talloos veel miljoenen. Oftewel: de romans die Hermans (1921-1995)
vol kwaadheid schreef na zijn vertrek uit Groningen.
In een commentaar aan het slot van deel 5 staan de bezorgers uitvoerig stil bij de tot standkoming ('Onverwacht uitstel wegens handblesure
na openen bierflesje') en ontvangst van beide romans.
Een sleutelroman en een afrekening, oordeelden critici. Vooral nadat bij een bespreking in Nieuwsblad van het Noorden een kadertje was
geplaatst onder de kop Wie is wie? Hermans zelf zag het anders: hij was al ver voor de problemen rond zijn functioneren aan de roman
begonnen. "Dit boek gaat over een gefantaseerde universiteit, met gefantaseerde personages, er is geen sprake van dat sommige personages
op bestaande personen zouden zijn geïnspireerd", blikte hij in 1981 terug.
Met deel 5 is de verschijning van de Volledige Werken nu voor de helft voltooid. We krijgen nog een deel met de vier laatste romans. En
verder nog banden met verhalen, novellen, toneelteksten, scenarios, beeldend werk en meer. Zo verschijnt dit najaar deel 16 met
beschouwend werk, zoals Mandarijnen op zwavelzuur. Maar eerst komt in september deel 1 van de langverwachte Hermans-biografie van
Willem Otterspeer, De mislukkingskunstenaar.
Lees verder op Woest en Ledig Vervolg De 'collectie Hermans' zoekt nieuwe eigenaar Openstaande rekening W.F. Hermans bij Groninger kantoorhandel
Geplaatst: 21:35 uur, donderdag 13 juni 2013 / Gewijzigd: 05:59 uur, vrijdag 14 juni 2013
Een aanzienlijk deel van de 150 typemachines uit de verzameling van Willem Frederik Hermans kocht de schrijver jaren geleden bij de
firma Sijbes uit Groningen.
Hermans kocht zo'n twintig typemachines bij de firma Sijbes. Al staat volgens eigenaar Herman Brouwer nog altijd een flinke rekening
open.
Bron: Rtvnoord
De ironische gang van een typemachine
13 juni 2013
door gastblogger PJ Ooms
Maar eigenlijk is het nog mooier te vertellen waarom de collectie überhaupt in Tilburg terecht kwam?! Een stad die Hermans nog meer
gehaat moet hebben dan Groningen!
De stad namelijk waar de grootste vijand van de schrijver domicilie hield: het Idil, de Informatie Dienst Inzake Lectuur; een katholiek
‘censuur’-bureau dat voor haar achterban de nieuw-verschenen boeken toetste en desnoods van een verbodsbepaling voorzag.
Geen wonder dat Hermans doorgaans over dit Idil sprak als ‘het rooms-katholiek culturele terreurinstituut’. Zijn boek de tranen der
Acacia’s werd bij monde van ene heer Verbiest van dit instituut gekwalificeerd als: ‘een kwelling om te lezen’ en ‘een boek waar de
walgelijke levenszinloosheid u tegemoet walmt’.
Lees verder op Brabants Dagblad
De Nabestaanden, zorg voor erfgoed.
De collectie in betere tijden. Raambiljet in bezit van de webmaster.
11 juni 2013
Red de rode schrijfmachine van W.F. Hermans!
Cultuur 11 juni 2013 door Nick Muller
Gezocht: nieuwe eigenaar voor de complete verzameling schrijfmachines van Willem Frederik Hermans. Honderdzestig stuks in totaal, voor een bescheiden bedrag en een leuk gedichtje op te halen in ‘s-Hertogenbosch. Zelfs de vermaarde rode schrijfmachine van de schrijver wisselt binnenkort van eigenaar, en dat is een grof schandaal.
De collectie schrijfmachines van W.F. Hermans (1921-1995) wordt volgende week verloot. Nadat museum Scryption door een dichtgedraaide geldkraan in 2011 haar deuren moest sluiten, kwamen de museumschatten – waaronder de complete werkkamer van Hermans – in handen van de fraters van Tilburg, de oorspronkelijke eigenaren van deze stukken.
Zij hadden echter geen plek voor de nalatenschap van een der Grote Drie. De spullen moeten weg.
In nauw overleg met drie ondernemers werd stichting Onterfd Erfgoed opgericht, een organisatie die een nieuwe bestemming voor verweesd
erfgoed zoekt. Er werd een heuse prijsvraag uitgeschreven: hij of zij die het mooiste verhaaltje of gedicht schreef en een goede motivering
om de collectie “liefste machines ooit uitgevonden” over te nemen zou de nieuwe eigenaar van de verzameling worden. Voorwaarde: de
collectie moest bij elkaar blijven en voor publiek toegankelijk blijven. Maar liefst drie belangstellenden schreven zich in.
De waarde van de schrijfmachines
Het is algemeen bekend dat Willem Frederik Hermans een grote fascinatie had voor schrijfmachines. In dagblad Trouw zei hij eens: ‘’Mijn
handschrift is altijd slecht geweest. Wel leesbaar, maar lelijk. Gelukkig had ik een schrijfmachine, een mooi verlengstuk van mijn schrijvende
hand. Zonder de schrijfmachine zou ik waarschijnlijk nooit schrijver zijn geworden.’’ Hermans kon blijkbaar schrijven dankzij de schrijfmachine.
Of beter: Hermans kon niet schrijven zónder schrijfmachine.
Toch is de economische waarde van de collectie nihil: de stichting wil 5500 euro beuren voor de 160 schrijfmachines. Ter vergelijking: een
eerste druk van Hermans levert al bijna het dubbele op. En ook de historische en emotionele waarde van de meeste apparaten is erg klein: op
het gros van de machines heeft Hermans nooit gewerkt. Hij bezat ze enkel voor de sier. Mooie, esthetische apparaten, veelal opgescharreld
op rommelmarkten en beurzen. De mooiste exemplaren werden getoond in een kast in zijn Parijse woning.
Rode schrijfmachine
Nee, er is eigenlijk maar één schrijfinstrument in de collectie die werkelijk van waarde is: de rode, elektrische IBM-schrijfmachine. De
beroemde typemachine die door Hermans in de laatste 25 jaar van zijn leven is gebruikt. Onder professoren schreef hij erop, en ook de
laatste letter die hij ooit zou tikken tikte hij op dit apparaat. Een schrijfmachine die de Nederlandse literatuur heeft veranderd, heeft
verrijkt, een machine die op alle vlakken ver boven de 159 andere machines uitstijgt. Een rood stuk cultureel erfgoed, dat nergens anders
thuishoort dan in het Letterkundig Museum in Den Haag. Dat naast de kroontjespennen van Gerard Reve en de computer van Harry Mulisch
tentoongesteld dient te worden en niet via een prijsvraag aan de eerste de beste kunstenaar wordt weggegeven.
De rode schrijfmachine moet van de vergetelheid worden gered. Het zou een grof schandaal zijn als dit tastbare stuk literatuurhistorie niet
in de collectie van het Letterkundig Museum wordt opgenomen. Geef de schrijfmachine van W.F. Hermans de erkenning die het verdient, en
daarmee ook de schrijver die het al die jaren heeft gebruikt. Want ze zijn het waard.
Anouk, Willem Frederik Hermans en de Bijbel
woensdag 15 mei 2013 door Coen Peppelenbos
Birds falling down the rooftops
Out of the sky like raindrops
No air, no pride
That’s why birds don’t fly
De tekst van Birds, het liedje waarmee Anouk eindelijk de finale van het Eurovisiesongfestival wist te behalen, kent een opmerkelijke
literaire verwijzing. Dat mocht ook wel na een serie malloten, waaronder een indiaan, een draaiorgeldraaister (‘Doe dan Sieneke maar’),
drie dikke, oude mannen in glitterpak. Het leek of het enige wat Nederland nog exporteerde slechte smaak was.
Maar nu is er dan Anouk met Birds. De eerste regel doet ons meteen denken aan de opvatting van Willem Frederik Hermans over de moderne
roman, opgetekend in Het sadistische universum:
Een roman waarin alles wat gebeurt en alles wat beschreven wordt, doelgericht is; waarin bij wijze van spreken geen mus van
het dak valt, zonder dat het een gevolg heeft en waarin dit alleen geen gevolg mag hebben, wanneer het de bedoeling van de auteur geweest
is, te betogen dàt het in zijn wereld geen gevolg heeft als er mussen van daken vallen.
Maar alleen dan.
Daarmee zette Hermans de schrijver in dezelfde positie als God, die vroeger ervoor zorgde dat er niets buiten zijn wil gebeurde, zoals
blijkt uit Mattheus 10:29-31:
29 Worden niet twee musjes om een penningsken verkocht? En niet een van deze zal op de aarde vallen zonder uw Vader.
30 En ook uw haren des hoofds zijn alle geteld.
31 Vreest dan niet; gij gaat vele musjes te boven.
Met dit in het achterhoofd kunnen we de komende zaterdagavond met vertrouwen tegemoet zien.
Bron: Tzum
Resltaat zaterdagavond:
Miljoenen kijkers voor Eurovisiesongfestival
door Shari Deira 19 mei 2013
De deelname van Anouk aan het Eurovisiesongfestival heeft het evenement in Nederland weer op de kaart gezet. Ruim 4,8 miljoen Nederlanders
zagen de optredens in het Zweedse Malmö.
Het songfestival was daarmee veruit het best bekeken programma van de avond, blijkt uit cijfers van de Stichting Kijkonderzoek. De NOS
meldt dat liefst 5,9 miljoen Nederlanders afgestemd waren op Nederland 1 tijdens het optreden van Anouk.
Finale
Anouk kreeg 110 punten voor haar nummer Birds en haalde daarmee de negende plaats. Zangeres Emmelie de Forest uit Denemarken won het
liedjesfestival met het nummer Only Teardrops. Elsevier
50 Jaar na film eindelijk toneelbewerking De donkere kamer van Damokles
Gepubliceerd op vrijdag 17 mei 2013 10:04
Meesterwerk W.F. Hermans bewerkt door Ger Thijs, met Victor Löw en Hein van der
Heijden
De psychologische thriller De donkere kamer van Damokles is vanaf september 2013 te zien in de Nederlandse theaters. Victor Löw en Hein
van der Heijden spelen de hoofdrollen in dit meesterwerk van W.F. Hermans. De toneelbewerking is van Ger Thijs, die ook de regie voor
zijn rekening zal nemen.
Hij zegt hierover: ‘De donkere kamer van Damokles is enerzijds een klassieker die past in de reeks van theaterbewerkingen die we eerder
hebben gemaakt, zoals Karakter, Heren van de Thee en De kleine zielen. Maar anderzijds is het boek bijna onmogelijk om te vertalen naar
toneel, omdat je de spanning moet behouden. Om trouw te blijven aan het origineel, moest ik het boek niet naar de letter bewerken, maar
naar de geest.’ De première van De donkere kamer van Damokles vindt plaats op 28 september 2013 te Haarlem.
De donkere kamer van Damokles vertelt het verhaal van een verzetsheld die wordt aangezien voor een landverrader. Henri Osewoudt is een
eenvoudig man, een sigarenhandelaar uit Voorschoten. In de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog ontmoet hij de verzetsman Dorbeck,
die sprekend op hem lijkt en die hem opdrachten geeft die Osewoudt gewillig uitvoert. In het laatste oorlogsjaar vlucht Osewoudt uit
Duitse gevangenschap naar bevrijd gebied. Daar wordt hij in de cel gesmeten wegens oorlogsmisdaden. Er is maar één man die hem kan
redden: zijn opdrachtgever, de onvindbare Dorbeck. Heeft hij wel echt bestaan?
De première van De donkere kamer van Damokles vindt plaats op 28 september 2013 in de Stadsschouwburg te Haarlem. De voorstelling is tot
en met 1 februari 2014 te zien in de Nederlandse theaters. Kijk voor meer informatie en speellijsten op www.toptheater.nl.
Naar het boek van: Willem Frederik Hermans
Bewerking en regie: Ger Thijs
Met: Victor Löw, Hein van der Heijden (winnaar Louis d’Or 2012), Annick Boer, Reinier Bulder, Michel Sluysmans, Rob Das en Randy Fokke
Bron: Theaterparadijs
Trailer:
De 'collectie Hermans' zoekt nieuwe eigenaar
23 april 2013
Een kleine 200 typemachines, een complete werkkamer. Sinds gisteren heeft 'de collectie
Hermans' een nieuw onderkomen in De Gruyter Fabriek in Den Bosch. Daar is de collectie vanaf vandaag te bezichtigen én te adopteren.
De 'collectie Hermans', waaraan ook de rode elektrische IBM-schrijfmachine toebehoort waarop Hermans de laatste 25 jaar van zijn leven
schreef, stond van 1995 - Hermans' sterfjaar - tot 2011 in het Tilburgse schrift- en schrijfmachinemuseum Scryption. Na het faillissement
van dat museum in 2011 ging de voltallige collectie, samen met het Hermanserfgoed, terug naar de fraters van Tilburg. Zij hadden in de
loop der jaren de collectie van Scryption bij elkaar verzameld.
Maar de fraters gaven recentelijk aan voor de collectie geen plek meer te hebben. Zo kwam de collectie, met de complete werkkamer en
typemachineverzameling van een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse auteurs, in het bezit van de ondernemers Kathy Marchand,
Dieuwertje Wijsmuller, Jolande Otten. Vanuit de overname van de collectie ontsproot hun stichting Onterfd Erfgoed, een organisatie die
voor objecten, waaronder cultureel erfgoed, een nieuwe eigenaar probeert te vinden.
Lees verder nrc.nl/boeken
"Zelfs al zou eenmaal het paradijs op aarde aanbreken, dan zou dat nog niet kunnen goedmaken dat het honderdduizenden jaren
lang anders geweest heeft kunnen zijn."#WillemFrederikHermans.
Bron: W.F.H. in Het sadistische universum. In Het sadistische universum, 8e herziene druk, Amsterdam, 1971. p.24.
Bron: Facebook De Nabestaanden
Het pakje Gauloises van Willem Frederik Hermans – Relikwieën en documenten 'Extra editie'
maandag 1 april 2013, Geplaatst door Leendert de Vink op 00:01
Wie er niet was, op het Boekenbal van 1988, was de grootste van de Grote Drie: Willem Frederik
Hermans. Hij was die week wel in Amsterdam. We kwamen hem tegen in De Brakke Grond, op een avond georganiseerd door de CPNB. Zwaar
hoestend zat hij er achter een tafel, in een forumdiscussie met de Vlaamse dichter Eddy van Vliet. Het geprek ging over de relatie
Nederland-Vlaanderen, het thema van de Boekenweek, en de gespreksleider was Joop van Tijn.
Na afloop praatten we nog wat na met de schrijver, en maakten foto's – Hermans wilde alles weten over de halfkleinbeeldcamera die
Michel bij zich had. Er waren hapjes, happen, tafels vol, en bier en wijn vloeiden rijkelijk. De CPNB had aan alles gedacht. We staken
nog een sigaretje op. En ik weet niet meer hoe het precies gebeurde, hoe snel ook, maar opeens duwde Michel dat pakje in m'n handen.
Een leeg, verfrommeld pakje, achteloos op tafel gegooid.
Een kwart eeuw hangt het nu aan de muur, achter dik glas, op een donkere plek uit de zon, om het blauw blauw te houden, het blauw van
Gauloises. De kreukels zitten er nog precies zo in als ze er ooit zijn in gekomen. Met de vingerafdrukken, of beter, handafdrukken van
Willem Frederik Hermans. Een pakje uit Parijs, waar de schrijver woonde, aan de Avenue Niel 86. Echte Franse Gauloises, uit de
bar-tabac om de hoek.
Voor de foto hierboven heb ik het glas nog maar eens goed opgepoetst. Mijn mooiste relikwie... Waarover moet ik nu nog schrijven?
. . . Lees verder op Huize Zeezicht.
<> 2012 Eerste deel biografie W.F. Hermans verschijnt in september
9 november 2012
De biografie over schrijver Willem Frederik Hermans werd diverse malen uitgesteld, maar
vandaag maakte De Bezige Bij eindelijk bekend dat in september het eerste deel van de biografie het licht zal zien. Biograaf Willem
Otterspeer werkt inmiddels tien jaar aan de tweedelige biografie over de Nederlandse schrijver. Het eerste deel van de biografie gaat
De mislukkingskunstenaar heten. De uitgeverij schrijft:
In deze biografie voert Otterspeer ons langs de belangrijkste episoden uit de eerste helft van Hermans’ leven. Maar behalve
een nauwgezette reconstructie van de periode 1921-1951, biedt De mislukkingskunstenaar ook een nieuwe en belangwekkende visie op deze
schrijver.
<> 2009 di 05 mei 2009 19:00 - 21:00 uur
OBA-Live
2 mei 2009, www.nmo.nl/
OBA-Live is het programma dat op de
dinsdagavond gezamenlijk verzorgd wordt door de islamitische omroepen NMO en NIO. Uw
gastvrouw is Sharida Mohamedjoesoef. Kom ook eens kijken naar de opname in OBA Live, u kunt
zo binnenlopen!
. . . Islamitische canon
In de rubriek Islamitische canon deze keer het boek Mandarijnen op zwavelzuur van W.F.
Henrmans. Ibrahim Wijbenga, voorzitter van de stichting Islamitisch Begrafeniswezen, zal ons
vertellen waarom juist dit boek thuishoort in de Islamitische canon.
. . .
’Ik ben van het harmoniemodel’
25 april 2009, www.trouw.nl/achtergrond/deverdieping/article2740503.ece/
Louis van Gaal, de voetbaltrainer die
provincieclub AZ kampioen maakte, gelooft in het goede van de mens en in de verbindende
kracht van Oudhollandse spelletjes.
. . .
Heb je het boek ‘Ik heb altijd gelijk’ van Willem Frederik Hermans gelezen?
„Nee. Ik ken Hermans wel, maar dat boek niet. Ik heb hbs A gedaan, dus ik had het waarschijnlijk
moeten kennen. Maar ik ben geen lezer. Een pakkende titel? Ik zou dat nooit over mezelf zeggen.
Ik zou het altijd nuanceren: ik heb meestal gelijk.”
. . .
<> 2008 Noors Lapland onderwerp van lezing in bieb
dinsdag 16 september 2008, www.bndestem.nl/regio/bergenopzoom/
STEENBERGEN - De Noorse toendra; schrijver Gerrit Jan Zwier is erdoor gefascineerd.
In zijn boek Altijd Lapland beschrijft hij hoe hij door de streek reisde en er onderzoek deed vanuit een klein dorpje. Morgen vertelt hij erover in de biliotheek van Steenbergen.
Aan de hand van dia's keert Zwier met zijn toehoorders terug naar het piepkleine plaatsje, waar hij een zomer lang woonde, verhaalt hij over een voettocht over de toendra met zijn
dochter en vertelt hij hoe hij in Noors Lapland de sporen van de hoofdpersonen uit de roman Nooit meer slapen van W.F. Hermans volgde.
De Dag van de Literaire Held
Door Jef van Gool 14-09-08, www.nos.nl/nosjournaal/
. . .
Alfred
Mijn favoriete held is de geologiestudent Alfred Issendorf die in Nooit meer slapen van Willem Frederik Hermans met dertig kilo bepakking door het ruige Finnmarken sjouwt.
Op basis van een wilde hypothese van zijn promotor zoekt hij er naar meteorieten. Het enige dat hij tijdens zijn tocht in het hoge noorden op het spoor komt, notabene op
de top van een berg omringd door mist, is de staat van afhankelijkheid en onvrijheid van de mens in een wereld die ‘er op een afstand uitziet of hij eigenlijk geheel met ijs bedekt hoort te zijn’.
Als hij de berg afdaalt, verdampt dat inzicht alweer: ‘Nog altijd kan ik lopen, nog altijd ben ik op de been. Al verdwaal ik, al maak ik mij belachelijk, al doe ik alles even krukkig, ondertussen
doe ik het toch maar en dat is het belangrijkste.’ De mens is een wezen dat verdoofd en verblind moet worden, anders ziet hij geen reden meer om te leven: Hermans heeft het ons steeds weer voorgehouden.
Eindexamenkandidaten maakten een filmpje geïnspireerd op Nooit meer slapen
. . .
Publiek Zeeland Nazomerfestival zegt liever ja
door Ali Pankow zaterdag 06 september 2008, www.pzc.nl/regio/zeeland/
. . .
Het tweede deel van de avond biedt Poetracks: vier singer-songwriters hebben zich laten inspireren door het gedicht Straattoneel van W.F. Hermans. Tjeerd Bomhof brengt een lied waarin hij
de volledige tekst heeft gehandhaafd. " Omdat het mooi is en omdat het werkt."
. . .
4 september: Singer-songwriters transformeren poëzie Hermans tot muziek
door Rolf Bosboom. donderdag 21 augustus 2008, www.pzc.nl/algemeen/cultuur/znf/
Poëzie en muziek gaan hand in hand bij het project Poetracks. Bekende popmuzikanten bewerken gedichten tot muziek. Na de dames - vorig jaar te zien op het Abdijplein - zijn nu de heren aan de beurt.
Het is een mooie formule, bedacht door het literair productiehuis Wintertuin in Nijmegen. De opzet was om in een reeks van drie producties poëzie van De Grote Drie van de Nederlandse literatuur - Gerard Reve, Harry Mulisch en W.F. Hermans - tot muziek te laten bewerken door erkende singer-songwriters. In Poetracks #1 gingen Henk Hofstede, Anne Soldaat, Solo, Solex, Henk Koorn en Mullhouse aan de slag met Alleen van Reve.
In de tweede ronde bogen popdiva's zoals Ellen ten Damme, Janne Schraa, Roos Rebergen, Pien Feith, Anneke van Giersbergen en Mieke Stemerdink zich over het gedicht Bericht van de uitgezonden bode? van Mulisch. Dat leidde vaak tot verrassende resultaten, zoals vorig jaar onder meer was te horen tijdens het Nazomerfestival.
En nu is er, als afsluiting, Poetracks #3. Deze keer is Straattoneel van Hermans het uitgangspunt:
Straattoneel
Te steil die brug. De voerlui slaan het paard
Met ijzren buizen galmend op de rug.
De moeder ijlt haar dochter na op straat,
Een mes vliegt als een noodkreet uit een raam.
Te steil die brug. Van olie glanst het asfalt
En bloed omspoelt het dode paard dat valt.
Het mes slaat siddrend in een dorre boom.
Er klinken schoten ergens onder mij.
Er rijdt een priester op een fiets voorbij.
Aan 't kruispunt weet hij verder niet te gaan
(twijfel is een rood licht waar hij voor remt)
En blijft met uitgestrekte armen staan.
Zodat, van ver, hij op de Heiland lijkt
En dichterbij, op een verkeersagent.
Het deelnemersveld bestaat nu uitsluitend uit heren, onder wie Rick de Leeuw, Bob Fosko, Lucky Fonz III, Tjeerd Bomhof (Voicst) en Marten de Paepe.
AFSTAPPEN #44: De pastorietuin
door Peter van Vlerken. vrijdag 08 augustus 2008, www.ed.nl/regio/geldropmierlo/
Mijn moeder heeft een vriendin die al 70 jaar in Mierlo woont. "Ze is een goei vrouwke", zegt ze over haar, "maar 'n echte Mierlose is ze niet". Met andere woorden: wie niet in Mierlo geboren is, zal nooit een Mierlonaar worden.
Af en toe betrap ik me erop dat ik er eigenlijk hetzelfde over denk als mijn moeder. De appel valt nou eenmaal niet ver van de boom.
Peter Simons komt van oorsprong ook niet uit Mierlo, maar hij is er als contactpersoon van de Bomenstichting wel goed bezig. Hij houdt in de gaten dat bomen niet zomaar worden gerooid of om andere redenen het loodje leggen. Dat is belangrijk, want, om het in zijn woorden te zeggen: "Groen is vaak een ondergeschoven kindje."
Peter is bomenverzorger. Vroeger heette dat boomchirurg, maar van de chirurgie zijn ze teruggekomen in zijn vak, vertelt hij. "Rot hout wegsnijden en gaten opvullen met beton doen een boom meer kwaad dan goed. Nu maken we de omstandigheden zo optimaal mogelijk. Voor de rest moet de boom het zelf opknappen. Gaat-ie dood, dan gaat-ie dood."
Ik had een breedgeschouderd type bosarbeider verwacht, maar Peter is een tengere jongen. Hij zegt dat hij de kettingzaag het werk laat doen. "Ik ben meer een snelle klimmer." Onder vakgenoten blijken daar zelfs wereldkampioenschappen in te worden gehouden, maar daar gaan we het hier niet over hebben.
We gaan het hebben over de mooiste boom van Mierlo. Die staat in de pastorietuin en het is een acacia. "Ho-ho", zegt Peter. "Het is een Robinia pseudoacacia." Maar hij kan zich vinden in de roepnaam acacia. Peter beklopt de stam. "Het is een boom om ontzag voor te hebben."
Met een soort appelboor zou hij kunnen zien hoe oud hij is, maar dat wil hij de boom op zijn leeftijd niet aandoen. "Misschien is hij wel 200 jaar. Hij barst voortdurend uit zijn jasje, zo dik wordt-ie." Mooi, die grove, getourmenteerde bast, vind ik. Het is alsof hij zichzelf pijn moet doen om te overleven. Aan de achterkant van de stam blijkt een kier te zitten.
"Eigenlijk is de boom bezig zichzelf in tweeën te splijten", zegt Peter. In het verleden is hij behandeld door een boomchirurg, maar hij denkt dat er andere oplossingen mogelijk zijn.
Als we in de kruin kijken zien we staalkabels lopen. Het komt erop neer dat de boom met touwtjes aan elkaar hangt. Daar is Peter ook niet zo'n voorstander van. "Die kabels maken een boom lui." Hij vergelijkt het met een been dat zijn spierkracht verliest als het in het gips wordt gezet. Volgens hem zou het beter zijn de natuur gewoon zijn gang te laten gaan. "Een boom kan gewoon doorgroeien terwijl hij verruïneert."
Thuisgekomen blader ik wat in de roman 'De tranen der acacias' van W.F. Hermans. Achterin het boek, daar waar meestal de doden worden beweend, lees ik dat de acacia een oud symbool is van onsterfelijkheid: "De acacia blijft altijd groen", schrijft Hermans. Ik geloof niet dat het opgaat voor de Robinia pseudoacacia, maar in de literaire verbeelding moet je de dingen ruim zien. Vlakbij het kerkhof en zijn eigen doodsstrijd in aanmerking genomen, staat de boom in Mierlo zijn symboliek meer dan waar te maken.
En verder zal ik hier niet herhalen wat Hermans van katholieken vond. Dat wil ik de pastoor besparen. Hij is weliswaar ook geen echte Mierlonaar, maar wel 'ne goeie mens.
Een kijkje in de schrijverskeuken
door Nicole Andries, donderdag 31 juli 2008, www.bndestem.nl/regio/oosterhout/
. . .
De zussen Ria Kemmeren en Joke Hermans gaan altijd samen naar de activiteiten. Dit keer met zeer uiteenlopende verwachtingen. Ria pakt de pen wel eens op, "Maar als ik dan teruglees wat er staat, is het niet wat ik bedoel. Ik hoopte hier meer te horen over hóe je dingen goed opschrijft." Zus Joke heeft een heel andere reden voor deelname: "Ik heb helemaal niets met lezen of schrijven. Maar Ria wilde, en we doen alles samen, dus..."
Deelnemers die hopen op een kant en klare handleiding 'interessant schrijven' vangen bot. Roovers citeert al vroeg in de workshop schrijver Willem Frederik Hermans: 'Er zijn drie regels om een goed boek te schrijven. De pest is: niemand kent ze.'
. . .
Muzikale en poetische dialoog in Festivalhart
door Ali Pankow, donderdag 31 juli 2008 , www.pzc.nl/algemeen/cultuur/
. . .
Aansluitend biedt het Abdijplein die avond de derde productie van Poetracks, ofwel: popsongs op basis van een gedicht. Na Gerard Reve en Harry Mulisch, hebben rockers als Rick de Leeuw, Bob Fosko, Lucky Fonz III, Tjeerd Bomhof, Marten de Paepe en Leine nu het gedicht Straattoneel van W. F. Hermans bewerkt.
. . .
Giordano Bruno moet dood Allesweter en geleerde was te eigenwijs voor de kerk
ma 21 juli 2008, geschiedenis.vpro.nl/
In de zomerserie historische executies van OVT deze week de vader van het onafhankelijke denken, ofwel, de gelijkhebber Giordano Bruno. Hij was iemand die zich als wetenschapper en als auteur onmogelijk wist te maken. Hij kwam in 1600 op de brandstapel omdat hij een ketter zou zijn.
De zestiende-eeuwse wetenschapper en magiër Giordano Bruno was een zeer eigengereid type. Op weg naar zijn executie zou hij nog passages uit zijn goddeloze boeken hebben voorgedragen. De onverbeterlijke moest derhalve tot zwijgen gebracht. ‘Twee beulen’, aldus een bron, ‘hielden zijn hoofd recht’ en een derde beul ‘ramde een lange metalen pin door zijn linkerwang, dwars door zijn tong en linkerkaak.
Daarna werd een andere pin verticaal door zijn lippen geslagen.’ Dat zou hem zijn praatjes wel afleren.
Giordano Bruno vond in 1600 de dood op de brandstapel, op de meest gruwelijk denkbare manier. Het vuur werd namelijk licht gestookt, opdat hij niet voortijdig zou stikken, maar daadwerkelijk gaar zou roosteren.
Waarom hij sterven moest, is eigenlijk tot op heden niet helemaal duidelijk. Hij was een ketter, maar niet van het protestantse huis-tuin- en keukensoort. Bruno’s ketterij was ingewikkelder. Natuurlijk deugde de katholieke kerk niet in zijn ogen, maar de gereformeerde deed dat volgens hem evenmin. ‘Een sekte van nietsnuttige pedanten met allemaal een eigen catechismus’, noemde hij de Lutheranen.
Welbeschouwd moest Bruno dood, omdat hij de verkeerde figuur op de verkeerde plaats in de verkeerde tijd was. De typische Renaissanse-figuur Bruno had wat weg van zowel W.F. Hermans als van Harry Mulisch. Hij schreef en sprak extreem polemisch en deed dat niet zelden in een soort hermetische taal. Een messias op zijn eigen manier, onuitstaanbaar en dus onacceptabel voor de totalitaire katholieke kerk.
Dat Bruno zijn dood te danken zou hebben aan zijn verdediging van het Corpenicaanse wereldbeeld -- de leer dat de aarde om de zon draait en niet het middelpunt van het heelal vormt -- is een wijdverbreid misverstand. Zijn inquisiteurs hadden namelijk helemaal niet in de gaten dat hij zulks beweerde. Bruno moest dood, omdat hij na een proces van acht jaar, weigerde ook maar iets te herroepen. Bruno had altijd gelijk, vond Bruno
De laatste roker
Strijden tegen de moordenaar op de lip
Marcel van Lieshout
gepubliceerd op 01 juli 2008 02:46, bijgewerkt op 1 juli 2008 11:01, www.volkskrant.nl/binnenland/
Horeca-exploitanten, opgelet! Fons Nijpels (62), jarenlang het gezicht van de antirookbeweging CAN is weliswaar enige jaren
geleden naar Zuid-Afrika verhuisd, maar houdt vandaag met vrienden een kroegentocht in Rotterdam en Amsterdam. Hij heeft er zin in. Hij zal ‘in het hol van de leeuw’ de eerste juli vieren ‘als een soort Bevrijdingsdag’.
. . .
Wie is de CAN en wat is de CAN?
In de geleidelijke naamsverandering van de CAN weerspiegelt zich een evolutie van verbitterd activisme naar het streven naar bewustwording op tactische, haast politieke wijze. Bij de oprichting stond de CAN voor Club van
Actieve Niet-rokers. En hoewel het voor de meeste leden beperkt bleef tot sympathiseren en doneren en hier en daar een sticker plakken, was de CAN nooit vies van activisme.
In persoon belichaamde Fons Nijpels, eind jaren tachtig tot de CAN toegetreden, dat imago. Nijpels en geestverwanten gingen met gasmaskers op de tribune bij een tv-uitzending zitten. Hij beschuldigde media van
leugenachtigheid over doodsoorzaken van bekende Nederlanders. Wat nou ‘ziekbed’ of ‘longkanker’ in het bericht bij de dood van CDA-politicus Enneus Heerma? Er had ‘tabaksdode’ moeten staan.
Die CAN maakte ranglijsten van de Brandnetel van het Jaar, lui die het schavot op moesten. Theo van Gogh won vaak goud. Oud-minister Zalm is ook in de prijzen gevallen. W.F. Hermans, ‘permanent met zijn moordenaar
op zijn lip’, stond er vaak op. En zelfs voor majesteit dreigde een nominatie.
. . .
Willem Kruithof (43) werd op 17-jarige leeftijd lid. In zijn woonplaats Ridderkerk had hij al de werkgroep De Pijp Uit opgezet en ging hij als luidruchtige stalker achter meisjes van het Gladstone-promotieteam op de markt aan.
Verbeter-de-wereld-typetjes
Kruithof zegt dat de CAN-leden ruwweg in drie categorieën zijn te vangen. De ‘verbeter-de-wereld-typetjes’ (rekent hij zichzelf toe), de mensen die om persoonlijke, medische redenen tegen roken strijden, en de ex-rokers ‘die
evangelist zijn geworden’. Kruithof heeft tientallen klachten bij de Reclame Code Commissie ingediend en bond langs juridische weg de strijd aan met de tabaksindustrie.
. . .
Het roken van Tabak vindt zijn ontstaan in Midden-Amerika: circa 500 na Christus rookten de Maya's al. De eerste Europeanen die er kennis mee
maakten waren Luis Vaez de Torres en Rodrigo de Jerez toen Christoffel Colombus deze in 1492 aan wal zette op Guanahana (Bahama's).
De twee Spanjaarden ontdekten er tot hun verbazing zowel mannen als vrouwen die gedroogde, opgerolde kruiden rookten. De twee ontdekkingsreizigers noteerden in hun dagboek: "Aan het ene
uiteinde smeult het rolletje kruiden en aan de andere kant - die ze in hun mond steken - zuigen ze de rook in hun longen".
Inquisitie
Jerez voelde zich zo aangetrokken door deze vreemde gewoonte dat hij bij zijn terugkeer naar zijn geboorteplaats Ayamonte er ostentatief liep te roken. Hij werd door de Inquisitie opgepakt en veroordeeld wegens tovenarij. Hij bracht 7 jaar in de gevangenis door vooraleer hij zijn onschuld kon bewijzen.
Paria's
Bovenvermeld voorval toont aan dat rokers van in den beginne onder vuur lagen. Binnen afzienbare tijd zullen onze café's waarschijnlijk ook rookvrij zijn. Het bewijs voor de meeste rokers dat ze als paria's behandeld worden.
Willem Frederik Hermans in zijn boek 'De Laatste Roker' uit 1991: "Mensen die hun neiging 'andere mensen aan banden leggen' sinds lang niet meer als dominee of pastoor konden botvieren, omdat niemand meer naar de kerk ging of dacht dat God alles zag en de zondaars strafte, vonden nu een levensdoel in de bestrijding van het roken".
Rookverbod
Hermans' vergelijking tussen de antirookvorsers van nu en de christelijke kerk is niet vreemd want het allereerste rookverbod werd door paus Urbanus VIII in 1642 uitgevaardigd. Bijna 4 eeuwen later zijn we terug op hetzelfde punt beland.
. . .
Adieu, ma cigarette
Door: Willem Oosterbeek
Gepubliceerd: zaterdag 28 juni 2008 12:05. Update: dinsdag 1 juli 2008 15:27, www.depers.nl/binnenland/
. . .
Niet alleen in de film vierde de sigaret hoogtij, ook op andere terreinen van de schone kunsten bleek het een onontbeerlijk attribuut. Neem alleen al de literatuur. In Bekentenissen van Zeno
van Italo Svevo, rookt Zeno voortdurend zijn laatste sigaret, voor hem ken- nelijk een voorwaarde tot optimale genotbevrediging. ‘Denk eraan: niet roken! Een enorme rusteloosheid beving me.
Ik dacht: ‘‘Omdat het slecht voor me is zal ik nooit meer roken, maar eerst wil ik het nog één keer voor het laatst doen.’‘ Ik stak een sigaret op en voelde me op slag bevrijd van mijn onrust.’
En om een willekeurig ander voorbeeld te noemen: het was volstrekt onvoorstelbaar om de Franse schrijver en filosoof Jean-Paul Sartre aan te treffen zonder een Gauloise in de hand.
‘Een leven zonder sigaretten is iets minder de moeite van het leven waard’, vond hij.
En Willem Frederik Hermans, die z’n hele leven rookte, schreef in de bundel De laatste roker over de sigaret, die hij zeven centimeter genot noemde: ‘Iets zo verrukkelijks als een Gauloise kon je
natuurlijk het beste binnenshuis oproken, in een klein, goed afgesloten kamertje, zodat de uitgeblazen rook niet helemaal verloren ging voor de nooit voldane ademhaling van de ware sigarettenroker.’
. . .
Club Interbellum presenteert: CLUB TABAC
za 28 jun / 19.00 uur, www.clubinterbellum.nl/
Cross-reality event in o.a. 3 zalen van De Balie en live online, ook in Second Life!
Club Interbellum komt met editie #2: Club Tabac. Aan de vooravond van het rookverbod in de Nederlandse horeca op 1 juli 2008 geven we een laatste saluut aan het ooit zo trotse symbool van het
individualisme: de sigaret. In een existentialistische setting wordt met debat, performance, documentaires, lezingen en muziek stilgestaan bij de teloorgang van de tabaks- en rookcultuur.
. . .
Er is een tentoonstelling over de geschiedenis van de Nederlandse koloniale tabakshandel (mede mogelijk gemaakt door Tabaksmakelaar Harkema), de fototentoonstelling Smokin' Boys Smokin' Girls
over jongeren en roken van Martijn van de Griendt, een chique rooksalon met sigaren en whisky, rokende en rookvrije bands, een overzicht van sigarettendesign, tabaksreclames en de rol van roken
in films. Test je kennis van bekende rookscènes met de Filmquiz. Luister naar een voordracht van het korte verhaal De laatste roker van W.F. Hermans en beleef de voorstelling ‘Smoking and other Crimes’.
. . . Club Interbellum
Schandaal!
Rumoer in de Nederlandse letteren
vrijdag 20 juni 2008, www.standaard.be/Artikel/
Nederlanders staan bekend als een mondig volk. Die reputatie getrouw klinkt uit de Nederlandse letteren geregeld gekrakeel op. Vijf geruchtmakende boeken in vogelvlucht. MARC REYNEBEAU
. . .
W.F. Hermans
Plastisch was het wel: 'De katholieken! Dat is het meest schunnige, belazerde, onderkruiperige, besodemieterde deel van ons volk!' Zo foeterde een personage nog een eind door in de roman Ik heb altijd gelijk (1951) van Willem Frederik Hermans (1921-1995).
Een voorpublicatie ervan in het literaire blad Podium bracht een perscampagne op gang ('smeerlapperij', dixit de Volkskrant), het tijdschrift werd in beslag genomen en op bevel van de (katholieke) minister van Justitie mocht Hermans zich voor de rechter verantwoorden wegens het beledigen van een volksdeel.
Hermans argumenteerde dat de strafvervolging tegen hem neerkwam op een aanval tegen de literatuur. De uitval tegen de katholieken was immers niet geschreven als een loze belediging, maar als de tirade van een over de samenleving ontgoocheld soldaat. Niet alleen de katholieken moesten het trouwens ontgelden. De rechter gaf Hermans gelijk.
. . . De Standaard Online
Dichter bij de bank van lening
Door Asing Walthaus. woensdag 11 juni 2008, www.ed.nl/uitcultuur/boeken/
Als Joost van den Vondel bij je aan tafel zat, zei hij niet veel. In de zeer leesbare biografie van Piet Calis duiken opmerkingen op over Vondel als ongezellige disgenoot.
Maar zat hij eenmaal te schrijven, dan was hij onstuitbaar. Niet alleen produceerde hij heel erg veel - gedichten, toneelstukken, vertalingen - fel kon hij ook zijn.
. . .
Calis houdt van die dwarse, eigenzinnige Vondel, die zelden een blad voor de mond nam. Hij houdt ook van Vondels poëzie en verwacht dat er een einde komt ’aan de onverschilligheid tegenover Vondel’. Calis zet hem alvast op één lijn met Multatuli, Heijermans en W. F. Hermans.
. . . Uit & Cultuur › Boek recensies
Stadsarchief Amsterdam toont jaren 60 van Wim van der Linden
07-06-2008, www.photoq.nl/
Tot en met 31 augustus 2008 organiseert het Stadsarchief Amsterdam de tentoonstelling
‘Wim van der Linden, fotograaf van Amsterdam in de jaren zestig’. (Di. t/m za. 10.00-17.00 uur en op zondag 11.00-17.00 uur.)
Het persbericht:
Misschien wel het bekendste Nederlandse boekomslag is dat van Ik Jan Cremer. De foto van de ruige auteur in spijkerpak op een antieke Harley werd in 1964 geënsceneerd en gemaakt door Wim van der Linden (1941–2001). In de jaren zeventig baarde hij samen met onder anderen Wim T. Schippers opzien als programmamaker van VPRO-producties als Het Gat van Nederland en De Barend Servetshow. Met zijn fotografie schaart hij zich in de rij bekende fotografen uit de jaren zestig als Ed van der Elsken en Frits Weeda. Het negatievenarchief van Wim van der Linden wordt beheerd door het Maria Austria Instituut/MAI te Amsterdam.
Deze tentoonstelling, die het Stadsarchief presenteert in samenwerking met het MAI, is vooral gewijd aan zijn vernieuwende en directe straatbeelden in Amsterdam in de jaren zestig, aangevuld met enkele beelden uit Napels, Parijs, Antwerpen en New York.
Naast deze straatbeelden zijn er indrukwekkende foto’s te zien die Wim van der Linden maakte van de enorme verkrotting in een aantal Amsterdamse buurten, zoals de Oostelijke Eilanden en de Jordaan. Deze foto’s werden destijds door het gemeentebestuur ingezet om te pleiten voor de aanleg van de Bijlmermeer.
Dan zijn er nog de portretten die Wim van der Linden maakte van bekende kunstenaars en politici uit de jaren zestig, zoals Joop den Uyl, Willem Frederik Hermans, Hedy d’Ancona, Simon Vinkenoog en de Beatles.
. . . Slideshow met 11 foto's, onderschrift bij foto nr. 3: De schrijver Willem Frederik Hermans, bij de Boteringebrug in Groningen, vlakbij zijn woonhuis. Hermans was destijds lector fysische geografie aan de Rijksuniversiteit Groningen. 1964
<> 2008 Geld stinkt niet. Mensen wel!
wo 21 mei 2008, door Gerard Borst, www.overgeld.nl/
AMSTERDAM - Geld stinkt niet, zegt het spreekwoord. En dat klopt ook, letterlijk en figuurlijk. Wat we ruiken zijn de mensen.
Bij de Nederlandsche Bank werd laatst een boek gepresenteerd met geldtips voor vrouwen. De doelgroep was ruim vertegenwoordigd. Exquise parfums verspreidden een weldadig aroma. 'Pecunia non olet,' noteerde een dagbladjournalist prompt.
Pecunia non olet, geld stinkt niet, iedereen wil graag geld hebben ook al komt het uit een dubieuze bron.
Een mooie variant op het spreekwoord vinden we bij de schrijver Willem Frederik Hermans: 'Geld stinkt alleen als het in andermans zakken zit.'
. . .
Evaluatiecommissie lovend over Huygens Instituut KNAW
20-05-2008, www.nieuwsbank.nl/
Het Huygens Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen is door een evaluatiecommissie onder leiding van de Utrechtse
hoogleraar Hans Bertens positief beoordeeld. Het onderzoek van het Huygens Instituut wordt goed tot zeer goed bevonden. Op de punten leiderschap, strategie, beleid, maatschappelijke relevantie
en academische reputatie scoort het instituut 'zeer goed'. Het Huygens Instituut produceert tekstedities, ontsluit historische bronnen en verricht onderzoek op het gebied van de literatuur- en
wetenschapsgeschiedenis van Nederland. Bij het instituut hebben de afgelopen jaren belangrijke koerswijzigingen plaatsgevonden. Nog niet zo lang geleden verkeerde het instituut in een crisistoestand
en werden ingrijpende maatregelen noodzakelijk gevonden. Sinds de aanstelling van dr. Henk Wals als directeur in 1994 is er veel veranderd. De structurering van het onderzoek is radicaal gewijzigd.
Het instituut wil vernieuwend en experimenteel te werk gaan. Informatietechnologie speelt inmiddels een belangrijke rol in het onderzoek.
Het Huygens Instituut is beoordeeld op basis van het Standard Evaluation Protocol for Public Research Organisations 2003- 2009. De evaluatiecommissie constateerde dat het Instituut uitstekend
functioneert en een dynamische en vitale indruk maakt. De evaluatiecommissie prees directeur Henk Wals nadrukkelijk om diens rol bij het realiseren van de verbeteringen.
De commissie deed ook een aantal aanbevelingen. In algemene zin wordt het Huygens Instituut geraden door te gaan op de ingeslagen weg. Waar het gaat om ICT zou het instituut zich vooral moeten
richten op (internationale) samenwerking met andere instituten en instellingen. Verder heeft de commissie er begrip voor dat naar de aard van het instituut een groot gedeelte van de publicaties
in het Nederlands verschijnt, maar adviseert niettemin meer te publiceren in Engelstalige prestigieuze academische tijdschriften.
Over het Huygens Instituut
Het Huygens Instituut, dat deel uitmaakt van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, stelt zich ten doel 'Het wetenschappelijk en innovatief ontsluiten van bronnen die van belang
zijn voor de literaire en intellectuele geschiedenis van Nederland alsmede het verrichten van (daarmee samenhangend) literair - en intellectueelhistorisch onderzoek.' Het instituut is gehuisvest
in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. Wetenschappelijke paradepaardjes zijn boekenreeksen als de Volledige Werken van Willem Frederik Hermans, de Opera Omnia van Erasmus en de briefwisselingen
van coryfeeën als Hugo de Groot, Antoni van Leeuwenhoek en Vincent van Gogh. Veel van deze series krijgen nu ook digitale pendanten, die onderzoekers en andere geïnteresseerden meer mogelijkheden
bieden dan de gedrukte werken.
Arrestatie Nekschot schande voor rechtsstaat
Door AFSHIN ELLIAN, vrijdag 16 mei 2008, www.elsevier.nl/opinie/weblog/
. . .
Dinsdag
Dat gebeurde allemaal op woensdag. Maar wat gebeurde er een dag eerder? Cartoonist Gregorius Nekschot is dinsdag door tien agenten uit zijn huis gehaald omdat zijn prenten beledigend en discriminerend zouden zijn voor moslims en mensen met een donkere huidskleur.
Is dat echt waar? Tien agenten om één cartoonist te arresteren? Als dit zo is, dan heeft het Amsterdamse korps te veel agenten in dienst.
Volgens mij is dit ook een unicum. Gerard Reve en Willem Frederik Hermans werden ook ooit beschuldigd van een opiniedelict, maar ze zijn nooit gearresteerd. Ze kregen slechts een dagvaarding. Omdat dit soort delicten meestal door een specifieke persoon in openbaarheid wordt gepleegd. Als je weet waar de verdachte woont, stuur je hem een dagvaarding.
. . .
Boeken die verdwijnen?
Door Philip Smet, 21-04-2008, www.wereldomroep.nl/actua/nl/cultuur
Een toneelstuk gebaseerd op het boek 'Karakter' van F. Bordewijk. Het zeventig jaar oude boek krijgt steeds opnieuw aandacht. Maar de meeste boeken van Bordewijk lijken vergeten. Datzelfde geldt voor het werk van veel schrijvers, die ooit zeer geliefd waren.
. . .
De advocaat Ferdinand Bordewijk (1884-1965) was al ruim in de vijftig toen zijn roman in 1938 uitkwam. Hij was al wel een bekend schrijver, onder andere door het korte ‘Bint' (1934) dat goede kritieken kreeg. Ook ‘Noorderlicht' is een boek dat veel geprezen is, maar met ‘Karakter' brak Bordewijk
door bij het grote publiek. Hoewel hij zelf het boek niet zo erg bijzonder vond.
"Het is een boek met een ijzeren thema," aldus Elly Kamp, bezig aan een biografie over Bordewijk en zijn vrouw, de componiste Johanna Roepman. "Wraak, macht, liefde, het knokken om volwassen te worden tegen de verdrukking in. Er zijn romans van Bordewijk die net zo stevig of steviger ‘staan'
dan ‘Karakter', maar die toch zonder enige reden in de vergetelheid zijn geraakt."
Vergetelheid
Het is het lot van menig schrijver, zelfs van zijn meest gelezen boeken: de vergetelheid. Kunnen dode schrijvers nog opboksen tegen hun levende collega's?
Neërlandica Elly Kamp is onderzoekster bij het Huygens Instituut, onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen in Den Haag. Naast haar werk aan de Bordewijk-biografie, werkt ze mee aan de publicatie van de Volledige Werken van W.F. Hermans (1921-1995),
één van de grootste Nederlandse literatoren van zijn generatie.
Bewonderaars
"In Nederland is er een zwakke traditie in het behouden van het erfgoed, ook wat betreft de literatuur," zegt Elly Kamp. Het zwakke literatuuronderwijs in Nederland helpt niet, vindt ze. "De beweging moet van anderen komen, die dat belangrijk vinden. De uitgevers kunnen
daarin een rol spelen en ook mensen die zo'n schrijver bewonderen."
Zo heeft Hermans een schare bewonderaars die het Willem Frederik Hermans Instituut heeft opgericht. Het instituut heeft een uitgebreide website opgezet en subsidies voor het Volledige Werk weten los te krijgen. "In die zin is Hermans gezegend", beseft Kamp. "De weduwe
van Simon Vestdijk zou eens hebben gezegd: 'Was er maar een Vestdijk Instituut'." De schrijver Vestdijk (1898-1971) is zo'n voorbeeld van een bijna vergeten auteur, die ooit tot de groten werd gerekend.
. . .
‘We maken een wolf in schaapskleren’
vrijdag 18 april 2008. Door ERIC VAN DER VELDEN, www.ad.nl/cultuur/
ROTTERDAM - Sjoerd Pleijsier: ‘Rita Verdonk schijnt gezegd te hebben dat Nederland weer terug moet naar de tijd van Toen was geluk heel gewoon.
Gerard Cox: ,,O ja, joh. Zo zie je maar weer hoe je misbruikt wordt. Maar prima plan. Lijkt me heerlijk, een tijd zonder Verdonk en Wilders. Want die had je 35 jaar geleden in de politiek nog niet.’’
Zo moet het er tijdens het schrijven aan Nederlands langst lopende tv-comedy Toen was geluk heel gewoon ook aan toe gaan. De één geeft aan, de ander maakt af. ,,We hebben allebei de neiging om naar het meest bijdehante
antwoord te zoeken,’’ vertelt Pleijsier. ,,Dat is in het dagelijks leven zo en dat werkt dus door in de dialoog tussen Siem en Jaap. Ook omdat wij deze karakters zelf spelen, zijn het steeds meer uitvergrotingen van onszelf geworden.
. . .
Cox: ,,Dan schrijf je op: ‘Siem opent putdeksel in de Sahara. Op de achtergrond trekt een karavaan voorbij.’ Daar hebben we zelf veel plezier om gehad. Dat de serie zo lang loopt, komt doordat we het ook voor onszelf leuk houden.
Ik verwerk bijvoorbeeld graag citaten in de dialoog. Zegt Joke Bruijs als Nel opeens: ‘Ik word hier door gevaarlijke gekken omringd.’ Of: ‘Ik mag dat graag zien, dat nutteloze gestap.’ Dat zijn grapjes die we speciaal voor Koos Postema maken. De meeste kijkers zal het ontgaan, maar Koos, die een grote fan van de serie is, weet dat het om een boektitel van W.F. Hermans gaat en een zin van Wim Kan.’’
. . .
Trends van het jaar 1958
17/04/2008, www.knack.be/nieuws/cultuur/
De wereldtentoonstelling in Brussel gunde haar bezoekers een blik op de toekomst. Knack zet voor u de belangrijkste trends op een rijtje.
AUTO
De DAF 600 Variomatic, een Nederlandse auto met een centrifugaalkoppeling en een volautomatische transmissie, maakt zijn debuut. American Motors Corporation zet een kleine Amerikaanse auto van 4,54
meter lang in de etalage: de Rambler American.
BOEKEN
De grote rage in de boekhandel is de omnibus: fraai gebonden verzamelbanden van veelal nog pijprokende Vlaamse Koppen. Op pockets en paperbacks is het nog even wachten. 1958 is het jaar van de doorbraak
van Ward Ruyslinck met Wierook en tranen _ een boek dat al gauw verplichte kost wordt op de middelbare scholen. Willem Frederik Hermans publiceert zijn meesterwerk, De donkere kamer van Damocles. Beide
romans spelen zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De Russische schrijver Boris Pasternak krijgt de Nobelprijs voor literatuur, maar hij weigert die onder druk van de Sovjetschrijversbond. Nog meer commotie veroorzaakt Vladimir Nabokov met de publicatie van Lolita.
Strips zijn mateloos populair. De Smurfen zien het levenslicht. Nero bezoekt de Expo 58 in De Pax Apostel. Suske en Wiske gaan op zoek naar De duistere diamant.
Bob Stanhope, alias Arendsoog, wordt wees, maar Paul Nowee besluit de reeks van zijn vader Johannes Nowee voort te zetten. Van Hugo Claus gaat het toneelstuk Suiker in première.
'Schrijver bestrijdt wat massa denkt'
donderdag 10 april 2008, www.kompassliedrecht.nl/
SLIEDRECHT – ,,Hermans heeft mij als het ware naar de kritische kant geschoven. Ik interesseer mij hogelijk in zijn werk vanwege taalgebruik en humor, die tot op zekere hoogte overgaat in sarcasme. Vroeger las ik vooral Bomans en Carmiggelt en de grote Russische schrijvers. Maar begin jaren zeventig ben ik daadwerkelijk dieper op W.F. Hermans ingegaan en dat zal mede te maken hebben met mijn politieke interesse ter linkerzijde. De directe aanleiding was,
dat Hermans in de Tweede Kamer aan de orde is geweest."
Leen Degens (71) doelt op de periode dat Hermans verbonden was aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn tegenstanders meenden dat hij te weinig op het instituut verscheen en zijn colleges onvoldoende voorbereidde. Na beschuldigingen uit voornamelijk rechts christelijke kringen, dat Hermans al zijn tijd aan het schrijven besteedde en daardoor niet aan zijn eigenlijke werk zou toekomen, werd een onderzoekscommissie ingesteld. Het onderzoek pleitte de schrijver vrij.
Voor Hermans was de maat echter vol. In 1973 nam hij ontslag en vestigde zich in Parijs. In 'Onder Professoren', nam hij wraak op het milieu dat hem had uitgestoten.
De affaire boeide Degens zo dat hij het onderzoeksrapport wilde lezen. ,,Toen dat niet toegestaan werd, spande ik een procedure aan tegen het ministerie en de universiteit. Uiteindelijk heb ik gelijk gekregen. Naar aanleiding van het hele gebeuren trok ik de stoute schoenen aan en schreef Hermans, die toen al in Parijs woonde, een brief. Ik wilde weleens weten hoe hij tegen mijn pogingen aankeek om dat rapport los te krijgen." In één van de reacties die vanuit Parijs
naar Sliedrecht gestuurd werden is te lezen: 'Met verbazing las ik uw brief en correspondentie met dit instituut' Leen laat nog meer voorbeelden zien van deze en andere briefwisselingen tussen hem en de schrijver. Zowel de brieven als de enveloppen worden zorgvuldig bewaard tussen zuurvrij papier.
Willem Frederik Hermans (geboren 1 september 1921) was een fysisch geograaf die vooral bekend is geworden als schrijver van romans, korte verhalen, essays en filosofisch en wetenschappelijk werk. Hij wordt met Harry Mulisch en Gerard Reve gerekend tot de drie belangrijkste naoorlogse Nederlandse auteurs. In de omgang was Hermans doorgaans niet gemakkelijk. De titel van een van zijn romans 'Ik heb altijd gelijk' zou ook op hem persoonlijk van toepassing kunnen zijn,
hoewel Hermans zelf altijd nogal duister over het autobiografisch gehalte van zijn boeken was. Zijn tegenstanders boorde hij op onaangename, maar zeer rake en vermakelijke wijze de grond in. Hermans overleed op 27 april 1995.
In de woonkamer van huize Degens is Hermans duidelijk aanwezig: ,,Ik heb feitelijk alles wat hij geschreven heeft." Ook mappen met knipsels en de eerder genoemde correspondentie met en over de schrijver ontbreken niet. Opvallend is een groot zwart-wit portret van Hermans in een prominent zichtbare hoek van de boekenkast, naast de bescheiden aanwezigheid van foto's van vrouw en dochter Degens.
Als het aan Leen gelegen had, zou er in Sliedrecht een W.F. Hermans-wijk verrijzen. ,,Ik heb ooit een aantal gemeenten in Nederland aangeschreven met de vraag of zij voor een standbeeld van deze schrijver zouden voelen. Maar blijkbaar durft niemand dat aan. Later bleek me dat ook Hermans zelf geen beeld wil: 'Het enige dat ik op prijs stel is dat ze mijn boeken lezen'." Maar straatnamen is wat anders bedacht Degens en hij bestookte b & w met vele brieven met voorstellen,
inclusief een stratenplan met namen als: Osewoudtlaan, Alberegtweg, Helenastraat (figuren uit zijn romans) en het W.F. Hermansplein. Hij ontving even zovele ontvangstbevestigingen. Het lukte hem een vergadering van de straatnamencommissie te bezoeken. ,,Hoewel een aantal van hen zich positief uitliet, hoorde ik er nooit meer wat van. Ook heb ik, hoewel ik daar schriftelijk om verzocht heb, nimmer een verslag van die bijeenkomst ontvangen. Het woord 'moedeloos' is hier op zijn plaats."
Degens kan uren gepassioneerd over de schrijver praten. Relevante anekdotes, gebeurtenissen, artikelen en boeken worden erbij gehaald. Hij laat met vele voorbeelden zien dat, hoewel Hermans dus al twaalf jaar dood is, zijn werk nog wel degelijk leeft. Eén ervan is een citaat uit 'Tranen der Acasia's' op het voorblad van debuutroman 'De Steniging' van Frénk van der Linden uit 2007. “Men wreekt zich altijd in het leven, alleen niet op de personen die
schuldig zijn". Degens strooit met andere citaten om te illustreren wat hem zo boeit aan de manier van formuleren van Hermans: “Met je broek naar beneden, voorover op een schuinstaande ladder, dat is jezelf kwetsbaar opstellen." en “De verdraagzame wordt gedwongen zich te verdedigen door op zijn beurt onverdraagzaam te zijn." Met een knipoog naar de krant sluit Degens af met: “De journalist formuleert vaak wat de massa denkt, de schrijver bestrijdt wat de massa denkt en
brengt aan het licht wat de massa niet durft te denken."
Filmregisseur Gerrard Verhage overleden
gepubliceerd op 07 april 2008, www.volkskrant.nl/kunst/
AMSTERDAM - Het geloof dat mensen nooit echt gelukkig kunnen worden, was de kern van veel films van regisseur Gerrard Verhage.
Hij maakte films, documentaires en televisiedrama, en werd vooral bekend door zijn speelfilm De Dominee, geïnspireerd op het leven van Klaas Bruinsma, en zijn televisiedrama Dichter op de Zeedijk naar het boek
van Kees van Beijnum waar hij in 1999 een Gouden Kalf mee won. Gerrard Verhage (1948-2008) overleed zondag aan de gevolgen van kanker. Hij heeft zelf zijn moment van sterven bepaald.
. . .
Wat hem vooral fascineerde aan mensen met een twijfelachtige reputatie, stelt Huybrechtse, was hun verlangen zich van hun eigenheid en achtergrond probeerden te ontdoen. ‘Hij geloofde dat mensen dan nooit echt gelukkig konden worden.’
Hetzelfde geldt voor de twee figuren die de hoofdrol zouden spelen in zijn laatste project Bloedbroeders, Willem Holleeder en Willem Endstra. Het was zijn wens om deze film alsnog af te maken. Maar dat is lastig, denkt producent Huybrechtse.
‘Het project is onlosmakelijk verbonden met Gerrard: het scenario is nog niet eens af’. Verhage had ook nog het boek Nooit Meer Slapen van W.F. Hermans willen verfilmen.
Arnold Heumakers over Alexis en Het genadeschot
28-3-2008 www.nrc.nl/leesclub/
. . .
Dit kan eveneens biografisch geduid worden, als een vorm van wishful thinking. Maar belangrijker is het literaire effect: het verhaal krijgt er diepte door. En intensiteit, waardoor het op een schrijnende manier
weet te betoveren. We worden verplaatst in even vreemde als elementaire wereld. Het decor helpt daar niet weinig aan mee: het isolement van het door burgeroorlog omgeven landgoed, te vergelijken met de situatie
in W.F. Hermans’ novelle Het behouden huis, en de strijd van de Duitse vrijkorpsen in het Balticum, bekend van de meesterlijke roman Die Geächteten van Ernst von Salomon (die ook door Yourcenar zal zijn gelezen)
en van het werk van Louis Ferron.
. . .
Tv-shows Van Dis op 5 dubbel-dvd’s
maandag 17 maart 2008, www.ad.nl/cultuur/
AMSTERDAM - De legendarische praatshow 'Hier is... Adriaan van Dis' komt uit op dvd. Het gaat om honderd gesprekken met schrijvers, kunstenaars en politici.
Op elke dubbel-dvd staan zes afleveringen van een uur. De hele box - vijf dubbel-dvd’s en het boekje Op de televisie van Adriaan van Dis - kost 75 euro.
Hier is... Adriaan van Dis, in 1986 bekroond met de Zilveren Nipkowschijf voor het beste televisieprogramma, werd door de VPRO van 1983 tot 1992 maandelijks uitgezonden. De reeks geldt nog altijd als het enige
succesvolle Nederlandse televisieprogramma over boeken.
Adriaan van Dis ontving onder anderen Isabel Allende, Hugo Claus, Roald Dahl, Umberto Eco, Frederick Forsyth, Hella S. Haasse, W.F. Hermans, Astrid Lindgren, Hans van Manen, Ischa Meijer, Harry Mulisch, Gerard
Reve, Salman Rushdie, Annie M.G. Schmidt en Marten Toonder in het programma.
Boek & Bal Waterweg 2008
Over Nu en Vroeger, Toen en Ooit
12 maart 2008, www.nieuwsbank.nl/inp/
Grote namen uit de vaderlandse literatuur treden zaterdag 22 maart op tijdens Boek & Bal Waterweg 2008 in het Theater a.d Schie en
Bibliotheek Waterweg aan het Stadserf in Schiedam. Het belooft een avond vol met optredens, signeersessies en interviews te worden. Zo vertellen Midas Dekkers, Nelleke Noordervliet
en Arthur Japin over hun recente werken. Hugo Borst interviewt Adriaan van Dis en Herman Brusselmans en Ronald Giphart, Bart Chabot en Martin Bril tonen de highlights van hun
theatervoorstelling vol verrassend literair variété.
. . .
Lezershemel
Een terugkerend element van Boek&Bal is de lezershemel. Waren het vorig jaar de engelen die de bezoekers meevoerden naar het Walhalla van de literatuur in de torenkamer van de bibliotheek.
Dit jaar begeleiden drie zwarte weduwen de mensen via de condoleanceruimte met koffie en cake naar het torentje, waar bezoekers in tien minuten een seance meemaken met overleden schrijvers.
Luister naar de overleden kibbelende grootheden als Multatuli, W.F. Hermans en Annie M.G. Schmidt. Maar ook Gerard Reve wil nog het één en ander kwijt aan ons levenden.
. . .
De makke van een sukkelig schrijversland
maandag 10 maart 2008 Door: Hans van Willigenburg, www.depers.nl/cultuur/
Oude schrijvers genoeg in Nederland. Een Nobelprijs voor de literatuur zijn ze ook best waardig. Waarom wordt er dan niet gewonnen?
. . .
Volgens columnist en criticus Max Pam moet ons land structureel opboksen tegen een aantal fikse vooroordelen. En is de kans om op het radarscherm te verschijnen voor Nederlandse auteurs
minimaal. ‘In Noorwegen en Zweden vinden ze Nederland om te beginnen een sukkelig land,’ zegt hij. ‘En het vervelende is: als je onze literatuur erop naslaat, struikel je over de boeken
die dat vooroordeel bevestigen. Wij grossieren in wat ik noem sneue Carmiggelt-literatuur. De pechvogel is toch wel het meest typerende personage dat je in onze letteren tegenkomt.’ Pam
beweert ooit een ontmoeting te hebben gehad met één van de juryleden van het beroemde comité. De inhoud van die conversatie geeft de burger weinig moed: ‘Het gesprek kwam op de roman Nooit
meer slapen van W.F. Hermans. Nog los van de literaire kwaliteiten is dat boek qua thematiek een samenballing van waar het misgaat met onze literatuur. Mislukking. Toeval. Miscommunicatie.
Onzekerheid. Dat zijn geen steekwoorden waarmee je indruk maakt bij het Nobelcomité. Bovendien valt in die roman uitgerekend het Noorse personage Arne Jordal van een berg, dus dat helpt ook al niet.’
. . .
Gevleugelde boektitels
maandag 10 maart 2008 door Ewoud Sanders, weblogs.nrc.nl/weblog/woordhoek/
Over boektitels die gevleugeld zijn geworden.
. . .
Welke schrijvers hebben nu de meeste gevleugelde boektitels opgeleverd? De absolute winnaar, met acht gevleugelde titels, is Willem Frederik Hermans.
Onder professoren, Nooit meer slapen, Uit talloos veel miljoenen - u kunt waarschijnlijk zo een aantal titels van Hermans opdreunen waarop geregeld wordt
gezinspeeld. In de krant gebeurt dat doorgaans zonder de oorspronkelijke auteur te noemen, een goede indicatie dat een titel is ingeslepen.
. . .
Briefwisseling Reve en Hermans uitgegeven
06/03/08 12u44, demorgen.be/dm/nl/1006/Kunst-Literatuur/
De correspondentie tussen Willem Frederik Hermans en Gerard Reve is in boekvorm uitgegeven. Bij uitgeverij De Bezige Bij verscheen donderdag 'Verscheur deze Brief! Ik vertel veel te veel'. Hermans en Reve schreven elkaar vooral in de jaren veertig en vijftig vele openhartige brieven.
Willem Otterspeer, die momenteel werkt aan de biografie van W.F. Hermans, trof de brieven aan in het archief van de auteur. Het is voor het eerst dat de briefwisseling tussen twee van de belangrijkste Nederlandse schrijvers van de twintigste eeuw wordt gepubliceerd. Enkele fragmenten verschenen vorig jaar al in het tijdschrift Hollands Diep.
De briefwisseling, die zich uitstrekt over de periode 1947-1987, behoort volgens Otterspeer tot de meest interessante en belangwekkende correspondentie uit de naoorlogse Nederlandse literatuur. Hij en Nop Maas, die werkt aan een biografie van Gerard Reve, hebben de bundel ingeleid en becommentarieerd.
De correspondentie tussen de twee schrijvers staat aanvankelijk in het teken van groeiend literair zelfvertrouwen, gevoelens van miskenning en een grondige afkeer van het artistieke klimaat in het naoorlogse Nederland. De aanstormende talenten hadden grote waardering voor elkaars werk en ontwikkelden zelfs plannen voor een gezamenlijke roman.
Breuk
In 1959 kwam het tot een breuk, die daarna niet meer werd gerepareerd. "Hoe onbegrensd mijn medelijden ook moge wezen, mijn tijd is niet onbegrensd", schreef Hermans aan Reve. "Daarom is in ongenade laten vallen wel het meest geschikte middel om van het gezeur af te komen. Dit overkomt jou dus bij dezen".
Reve deed van tijd tot tijd nog wel pogingen om weer met Hermans in gesprek te komen, maar Hermans had er geen zin meer in. "Beide auteurs bestookten elkaar in geschriften en in interviews met schimpscheuten, maar ze lieten ook steeds blijken respect te hebben voor elkaars - in ieder geval vroege - werk", aldus de biografen. (anp/mvdb)
Zure melk prijs voor vredig bestaan
door Ali Pankow. dinsdag 26 februari 2008, www.pzc.nl/algemeen/kunstencultuur/
. . .
Stroodorp, twee straten en circa dertig huizen, biedt hun de locatie bij uitstek. "Het wordt een film met twee gezichten. Aan de ene kant is het een komische film
vol visuele grappen en schetsmatige personages. Aan de andere kant wekt de film een grimmigheid op door de beklemmende situatie waarin de pesonages zich bevinden",
vertellen Aart en Teuta. Ze bouwden hun scenario op rond de vraag of ontwetendheid de bron is voor een vredig bestaan. "Vanaf het begin staat ons voor ogen een
serieus thema te combineren met een luchtige, humoristische stijl."
De UvA selecteert voor de opleiding Media en Cultuur jaarlijks vier koppels om een audiovisueel project te maken. Normaliter worden er alleen documentaires gemaakt.
Aart en Teuta maken daar als eersten een uitzondering op. Zij hebben toestemming gekregen een fictiefilm te maken.
Aart: "Onze bedoeling was twee losse verhalen te combineren: De blinde fotograaf van W.F. Hermans en De Firma van Hans Vervoort. Daar zijn we van terug gekomen,
omdat het niet lukte die twee verhalen tot één goed einde te verweven."
In het fictieve scenario dat vervolgens uit hun eigen fantasie is ontsproten, zijn wel elementen terug te vinden uit genoemde werken van Hermans en Vervoort.
Het verhaal speelt zich af in een gehucht waar Stroodorp model voor staat. De bewoners staan voor een dilemma. Al 250 jaar leeft de bevolking in rust en vrede samen.
Totdat de rijke Alex het dorpje bezoekt met zijn 'Wenstrijd'. Hij geeft de dorpelingen de kans hun liefste wens in vervulling te laten gaan. Ze moeten daarvoor wel hun
diepste geheimen prijsgeven.
. . .
Nederlandse klassiekers op filmweek
08-02-2008, www.pzc.nl/zeeland/schouwen-duiveland/
GOES - Podium 't Beest in Goes draait deze maand vier klassiekers tijdens de Week van de Nederlandse film.
Als extra lokkertje wordt voor alle films een passe-partout aangeboden van twaalf euro. De entree per film is, zoals altijd in 't Beest, zes euro.
De Week van de Nederlandse film begint dinsdag 19 februari met De Fanfare (1958) van Bert Haanstra, over ruziënde harmonieorkesten in Giethoorn.
Goed en fout in de oorlog is het thema van Als twee druppels water (1963) van Fons Rademakers, naar de roman De donkere kamer van Damocles van W. F. Hermans. Woensdag 20 februari wordt deze film vertoond.
Dakota (1974) van Wim Verstappen is donderdag 21 februari aan de beurt en De Aanslag (1986) van Fons Rademakers - naar het gelijknamige boek van Harry Mulisch - vrijdag 22 februari.
Alle voorstellingen zijn vanaf 20.30 uur.
Een wonderkind of toch een total loss?
31 januari 2008, www.recensieweb.nl/auteur/438
recensie door Nico Voskamp van Harmen Wind, Het talent
Jozef Kweest, hoofdpersoon in Het talent, heeft een miserabel leven. Als wonderkind valt hij ver buiten de begripsgrens
van zijn leeftijdgenoten, dus pesten ze hem. Daarnaast zien zijn ouders hem als de vleesgeworden droom. Hún droom, die
het talent Jozef moet gaan waarmaken. Het arme ventje wordt niet blij van al die druk op zijn schouders en glijdt dan
ook af naar een total loss, om in W.F. Hermans termen te blijven.
Hermans, Reve en Wolkers krijgen straatnaam
24-01-2008, www.brabantsdagblad.nl/kunst/
Willem Frederik Hermanslaan, Vasalislaan, Belcamposingel, Lucebertpad,
Jan Wolkerslaan, Gerard Revelaan en Hanny Michaelispad, dat zijn de straatnamen voor de nieuwe buurt Helpermaar. Het
college van B&W stelt dit voor aan de gemeenteraad. Met deze namen van naoorlogse schrijvers wordt aangesloten bij de
bestaande straatnaamgeving van Nederlandse en Vlaamse schrijvers in de directe omgeving. De nieuwe woonwijk Helpermaar
wordt gerealiseerd op het terrein van het voormalige Martiniziekenhuis, locatie Van Ketwich.
Bij de keuze voor de straatnamen is de hoge literaire kwaliteit van het werk van de vernoemde schrijvers bepalend geweest.
Enkele auteurs zoals Willem Frederik Hermans, Vasalis en Belcampo hebben nauwe banden met Groningen gehad, andere wat minder.
Over de lijst met namen is overleg geweest met de hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde van de Rijksuniversiteit, prof.
Dr. G. Dorleijn. Ook is er contact geweest met de families van Hermans en Wolkers die zich vereerd voelen met de naamgeving.
Willem Frederik Hermans (1921-1995). Schreef poëzie en romans als De tranen der acacia’s, De donkere kamer van Damocles,
Nooit meer slapen, Onder professoren. Prijs der Nederlandse letteren.
De laatste roker
SLIEDRECHT – ,,Hermans heeft mij als het ware naar de kritische kant geschoven. Ik interesseer mij hogelijk in zijn werk vanwege taalgebruik en humor, die tot op zekere hoogte overgaat in sarcasme. Vroeger las ik vooral Bomans en Carmiggelt en de grote Russische schrijvers. Maar begin jaren zeventig ben ik daadwerkelijk dieper op W.F. Hermans ingegaan en dat zal mede te maken hebben met mijn politieke interesse ter linkerzijde. De directe aanleiding was,
dat Hermans in de Tweede Kamer aan de orde is geweest."